Kennismaken met Jaap Kronenburg, nieuw lid Raad van Toezicht Creatief Arnhem

Wat is jouw persoonlijke of professionele band met Arnhem – en wat maakt dat je je juist hier wilt inzetten voor de creatieve sector?

Begin jaren ’90 zijn mijn echtgenote Annet en ik naar de omgeving van Arnhem verhuisd, achter haar werk aan. We kwamen terecht in een soort Pippi Langkous-huis in Oosterbeek — een groot feest om in te wonen. Daar hebben we onze vier dochters opgevoed. Toen zij uitvlogen, verhuisden we naar Arnhem, vlak bij het centrum. Sinds 2018 wonen we daar met veel plezier.

Ik ben jurist en ben mijn hele loopbaan advocaat geweest, tot ik eind 2018 stopte. Juristen worden niet snel met creativiteit geassocieerd, maar dat is wat mij betreft een misvatting. Zonder creatieve juridische geesten kan het recht zich niet blijven ontwikkelen. Denk aan het idee van ‘de natuur als rechtssubject’, of aan het gebruik van auteursrechten om satire te maken of maatschappelijke misstanden aan te kaarten. De wisselwerking tussen recht en creativiteit vind ik enorm inspirerend.

Ik begon mijn carrière als advocaat in Utrecht en werkte vanaf 1993 in Arnhem. Bij Dirkzwager heb ik eind jaren negentig een sectie opgericht die gespecialiseerd was in intellectuele eigendomsrechten (zoals auteurs-, merk-, octrooi- en modelrecht) en de aanverwante rechtsgebieden ICT- en privacyrecht. Vrijwel alle zaken in dat vakgebied raken op de een of andere manier aan creativiteit en technologie. Met veel plezier adviseerde ik universiteiten over valorisatieprocessen van wetenschappelijke kennis en over kwesties rond academische vrijheid die ook andere belangen raken. De ‘finest hours’ van mijn carrière beleefde ik in het adviseren van het internationaal vooraanstaande museum midden op de Veluwe — een paradijs voor een advocaat intellectueel eigendomsrecht.

Naast mijn werk als advocaat was ik actief in diverse bestuurs- en toezichtfuncties, onder meer bij Het Gelders Orkest (nu Phion), designstudio Fillip Studios, ROC Rijn IJssel, MFC Doelum en een netwerk van oud-bestuurders en professionals die maatschappelijke en culturele organisaties ondersteunen en coachen. Mijn echtgenote Annet doet niet voor mij onder en is zeer actief in de klassieke muziek, beeldende kunst en educatie vanuit musea en cultureel erfgoed.

Hoewel we uit de Randstad komen, zijn we inmiddels helemaal vergroeid met Arnhem en het culturele en maatschappelijke leven hier. Arnhem is op sommige vlakken nog een bloem in de knop: klaar om zich uitbundiger te ontvouwen en haar schoonheid te laten stralen. Het is bijzonder waardevol om daaraan bij te dragen.

Wat raakt jou in de kracht van de creatieve industrie in het algemeen, en waarom verdient die volgens jou juist in Arnhem extra ruimte en aandacht?

Het mooie aan creatieve geesten is dat zij zich niet laten begrenzen door bestaande conventies, patronen en gewoontes. Ze zoeken juist het nieuwe en het onbekende op. Dat is in alle sectoren een onmisbare eigenschap om te kunnen ontwikkelen, veranderen en oplossingen te vinden voor de knelpunten van vandaag.

Creatieve uitingen kunnen bevragen, spiegelen en inspireren — vaak op een onbevangen en verrassende manier. Door de creatieve sector sterker te verbinden met andere organisaties, zowel commercieel als non-profit, zie ik enorme kansen voor wederzijds voordeel. De creatieve sector leert commerciëler en professioneler te denken en te werken, terwijl bedrijven en maatschappelijke organisaties juist creatiever leren kijken en handelen. De beste ideeën ontstaan wanneer je het lef hebt om uit je comfortzone te stappen.

Met ArtEZ (design, fashion, dans, beeldende kunst en muziek/theater), de HAN (multimedia design, bouwkunde en industrieel ontwerp), ROC Rijn IJssel (design, fashion, media, dans, theater en muziek) en professionele podiumgezelschappen als Introdans, Oostpool en Phion heeft Arnhem een uitzonderlijk vruchtbare voedingsbodem voor creatieve ontwikkeling. Wie er oog voor heeft, ziet én voelt de creatieve energie die door de stad stroomt. Laten we die intrinsiek aanwezige energie nog beter benutten om onze samenleving vooruit te helpen.

Vanuit je juridische rol: waar zie jij kansen voor de creatieve industrie in relatie tot maatschappelijke innovatie?

De creatieve industrie stelt zich vaak terughoudend op tegenover zakelijk denken. Dat is begrijpelijk: veel zakelijke patronen lijken moeilijk te verenigen met de vrijheid die nodig is om tot nieuwe, oorspronkelijke ideeën en creaties te komen. Toch is die terughoudendheid volgens mij niet nodig.

Ik trek graag een parallel met de wetenschappelijke onderzoekswereld. Onderzoekers hebben zakelijke partners nodig om onderzoeksresultaten daadwerkelijk als innovaties in de samenleving te realiseren. Dat vraagt om een balans tussen wetenschappelijke vrijheid en de zakelijke logica van bedrijven en instellingen. Hoewel daar spanningen kunnen ontstaan, blijkt in de praktijk dat samenwerking heel goed mogelijk is. De vele succesvolle innovaties in uiteenlopende vakgebieden bewijzen dat. Als advocaat was ik intensief betrokken bij zulke samenwerkingsverbanden en heb ik ervaren hoe het pad naar succes eruitziet.

Die vergelijking gaat wat mij betreft één op één op voor samenwerking tussen de creatieve sector en bedrijven of maatschappelijke organisaties. Ik ben ervan overtuigd dat ontwerpers en organisaties samen tot prachtige en impactvolle innovaties kunnen komen. Voor maatschappelijke uitdagingen liggen er enorme kansen om creatieve denkkracht en scheppingskracht breed in te zetten. Het vraagt om een gezamenlijke zoektocht naar de juiste manier van samenwerken — maar dat pad ís er.

In Arnhem en omgeving is een sterke concentratie van bedrijven in energie-innovatie, de chipsindustrie, voedselproductie en onderwijsinstellingen. Tegelijkertijd heeft Arnhem een krachtige creatieve sector. Het ligt dus voor de hand om deze partijen met elkaar te verbinden en samen antwoorden te zoeken op de maatschappelijke vraagstukken die nu spelen en die in de toekomst op ons afkomen.

Arnhem vormt daarmee een unieke bakermat voor oplossingen rondom energietransitie, hightech-ontwikkeling, duurzame voedselproductie en de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Als ik vanuit een toezichthoudende rol kan bijdragen aan dat proces, dan doe ik dat met groot plezier.