Samen ontwerpen aan een arbeidsmarkt die wél werkt

Een waardevolle bijeenkomst waarin we met een diverse groep mensen uit de regio – stakeholders, beleidsmakers, ontwerpers, experts en probleemeigenaren – in co-creatie werkten aan één van de grootste maatschappelijke vraagstukken van dit moment: de structurele arbeidskrapte en de mismatch op de arbeidsmarkt.

Wat we tegenkomen
We hoorden herkenbare problemen zoals:

– We weten jong talent niet goed genoeg te bereiken of te prikkelen om na hun studie in de regio te blijven.
– Er zijn te weinig startersfuncties. Daar moeten er écht meer van komen.
– Solliciteren voelt ondanks alle krapte nog steeds als ‘in de rij staan’ in plaats van dat je iets te kiezen hebt.

En een aantal aannames:
– Jong talent vertrekt tóch naar de grote stad. Ze willen de wereld nog zien.
– Het is niet meer van nu om je hele loopbaan bij één werkgever te blijven.
– We focussen ons te weinig op de drijfveren van de mens achter de professional.

Een systeem dat zichzelf vastrijdt
Kim Hooiveld van The Economic Board bracht een treffende metafoor in:
"Het is als een dode vlieg op de vensterbank. Een vlieg die langere tijd vastzit in een ruimte zonder uitweg, blijft zich stoten tegen hetzelfde raam, totdat hij zich letterlijk doodvliegt. Dat is wat wij ook doen met dit probleem – we blijven hetzelfde proberen, zonder succes."

Een pakkend beeld, maar wel een herkenbare realiteit. De vraag die Kim daarbij stelde: (Hoe) kunnen we dat patroon doorbreken?

De kracht van de ontwerpende aanpak
Frens Pries van ontwerpbureau Shohin nam ons mee in de wereld van systemisch ontwerp. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld uit de GGZ – een traject met het ministerie van VWS – liet hij zien hoe ontwerp helpt om vastgeroeste structuren los te weken. Niet door directe oplossingen te forceren, maar door ruimte te creëren voor een andere manier van kijken.

Hij benoemde arbeidskrapte als een ‘talent gap’ en stelde een fundamentele vraag:
Hoe gaan we dit als systeem, samen en overstijgend, aanpakken in de komende jaren?

We werkten in de sessie samen aan zes pijlers:

– Een overkoepelende aanpak en gedeelde probleemdefinitie
– Talent aantrekken (zoals studenten en docenten)
– Instroom en talent behouden, omscholen, leven lang ontwikkelen
– Arbeidsproductiviteit en innovatie
– Samenwerken en verbinden
– Ruimte om te experimenteren

Van frustratie naar focus
We kwamen tot een belangrijke stap: acceptatie.
We lossen dit probleem niet zomaar op. Het is systemisch, complex, en vraagt om nieuwe manieren van denken, doen en samenwerken.

Dat betekent:
– Reframen wat we zien
– De mens achter de professional centraal stellen
– Kijken naar wat we wél kunnen
– Focussen op wie er wél zijn
– De kracht van de regio benutten

Voorbeeld uit de praktijk: ‘Oude Liefde Roest Niet’
Een inspirerend voorbeeld van zo’n vernieuwende, regio-overstijgende samenwerking vinden we in Twente. Onder de noemer ‘Oude Liefde Roest Niet’ werken bedrijven, onderwijsinstellingen en overheden intensief samen om talent te verbinden en kansen te creëren. Dit initiatief laat zien dat het mogelijk is om door samenwerking het ‘vastgeroeste raam’ te doorbreken en duurzame oplossingen te vinden. Het is een mooi voorbeeld en inspiratiebron voor de Arnhem-Nijmegen regio om in co-creatie te blijven zoeken naar slimme, mensgerichte oplossingen voor onze arbeidsmarktuitdagingen.

Hé jij – Waarom ben je gebleven in Arnhem of Nijmegen? Waarom ben je teruggekomen?
Waarin wil jij van betekenis zijn?
Wat wil je nog leren?

Deze bijeenkomst diende als input die we nu verwerken in een voorstel voor een volgende – kwartiermakende- fasse voor dit traject. Dank aan alle deelnemers! Wil je meer weten over werken met een ontwerpende aanpak; kijk dan op de website van PONT.